Turnitin, akademik metinlerde intihal riskini değerlendiren ve benzerlik oranını gösteren en yaygın dijital araçlardan biridir.
Ancak Turnitin raporunu ilk kez gören birçok öğrenci, rapordaki renkleri görünce paniğe kapılır:
“Turnitin kırmızı çıktı, bu intihal mi demek?”
“Sarı iyi mi, mavi çok mu düşük?”
“Yüzde 8 mor renk kötü mü?”
Tüm bu soruların cevabı burada!
Bu yazıda, Turnitin’in rapor sisteminde kullanılan renklerin ne anlama geldiğini, hangi yüzdelik oranlara denk geldiğini, ne zaman etik risk taşıdığını ve nasıl doğru yorumlanması gerektiğini örneklerle açıklıyoruz.
Turnitin benzerlik raporunda, her çalışmaya bir renk kodu atanır. Bu renkler, metindeki benzerlik oranını temsil eder ve sistem tarafından otomatik olarak belirlenir. Ancak bu renklerin anlamını doğru yorumlamak, raporun etik boyutunu anlamak açısından çok önemlidir.
İşte Turnitin renklerinin detaylı açıklaması:
Ne demek?
Turnitin, metnin hiçbir bölümünde başka kaynaklarla eşleşen içerik bulamamıştır.
İyi mi?
Teknik olarak “çok özgün” demektir. Ancak bazı metin türlerinde %0 olması beklenmez (örneğin tez başlığı, kaynakça, sabit ifadeler benzerlik gösterebilir).
Uyarı:
Eğer tüm metin %0 ise, sistemin tanımadığı bir formatta yüklenmiş olabilir → raporu kontrol etmek gerekir.
Ne demek?
Düşük düzeyde benzerlik içeriyor. Bu oran, alıntılar, başlıklar ve kaynakça gibi bölümlerden kaynaklanabilir.
İyi mi?
Evet, genellikle kabul edilebilir benzerlik oranı olarak değerlendirilir. %10’un altında olması idealdir.
Ne demek?
Metnin yaklaşık dörtte biri başka kaynaklarla benzeşiyor.
Ne anlama gelir?
Eğer bu eşleşmeler doğru alıntı ve kaynak gösterimiyle yapılmışsa etik dışı sayılmaz.
Ancak oran yükseldikçe özgünlük seviyesi düşer ve danışmanlar tarafından “gözden geçirilmesi” istenir.
Ne demek?
Metnin yarısından fazlası başka kaynaklarla eşleşmiş.
Ciddi mi?
Evet. Bu düzeyde benzerlik, ya yoğun alıntı, ya da doğrudan kopyalama içerdiğini gösterebilir.
Turnitin burada ciddi uyarı verir.
Ne yapılmalı?
Hatalı alıntılar düzeltilmeli, yoğun benzerlik içeren bölümler yeniden yazılmalı (parafraz edilmeli).
Ne demek?
Çalışmanın neredeyse tamamı başka kaynaklarla eşleşmiş. Bu yüksek intihal riski anlamına gelir.
Etik ihlal mi?
Genellikle evet. Sistem, bu raporu etik dışı bir metin olarak işaretler.
Bu düzeyde benzerlik içeren bir metin, çoğu üniversitede doğrudan reddedilir.
Turnitin raporunda kırmızı ya da turuncu renk görmek ilk anda korkutucu olabilir. Ancak bu durum her zaman “kesin intihal” anlamına gelmez.
Asıl mesele, hangi bölümlerin eşleştiği ve bu bölümlerin nasıl kullanıldığıdır.
Yüksek benzerlik oranı çıktığında ilk yapman gereken şey:
Turnitin raporunu dikkatlice incelemek.
Raporu sadece yüzdelik orana bakarak değil;
Hangi kaynaklarla eşleşti?
Hangi bölümler yoğun eşleşme içeriyor?
Alıntılar doğru mu gösterilmiş?
şeklinde detaylı değerlendirmelisin.
Bazı eşleşmeler etik dışı değildir, sadece teknik benzerliktir. Örneğin:
Kaynakça → sistem eşleşme gösterir ama bu intihal değildir
Başlık, sayfa yapısı, metodoloji cümleleri → ortak kullanılan kalıplar olabilir
Doğru alıntılanmış ifadeler → sistem işaretler ama etik açıdan sorun yoktur
Tırnaksız alınmış doğrudan alıntılar
Kaynak gösterilmeden yapılmış parafrazlar
İnternetten kopyalanmış cümleler
Tez danışmanına ait içeriklerin aynen kullanılması
Bu bölümler varsa, metni revize etmek gerekir.
Yüzde değil, içerik odaklı düşün
%30 ama doğru alıntılarla dolu bir metin, %15’lik ama etik dışı bir metinden daha sağlamdır.
Yüksek katkı sağlayan eşleşmeleri parafraz et
Turnitin raporunda hangi kaynakların ne kadar eşleştiği yazılıdır. En çok katkı sağlayan eşleşmeleri yeniden yaz.
Kaynak gösterimini kontrol et
APA, MLA veya İSNAD sistemine uygun şekilde düzenle. Eksik alıntılar en çok riski taşıyan yerlerdir.
Gereksiz tekrarları sadeleştir
Teknik ifadeler ya da uzun tanımlar metne fazladan yük bindirir. Sadeleştirmek, oranı azaltır.
Turnitin benzerlik raporundaki renkler, metninin başka kaynaklarla hangi düzeyde eşleştiğini teknik olarak gösterir.
Ancak bu renklerin doğru yorumlanması, hem etik açıdan hem de akademik geçerlilik açısından çok önemlidir.
Her kırmızı rapor intihal anlamına gelmeyebileceği gibi, yeşil görünen bir rapor da hatalı alıntılar içeriyor olabilir.
Bu nedenle benzerlik oranına değil, benzerliğin niteliğine odaklanmak gerekir.
📌 Yapılacak en iyi şey:
Raporu paniklemeden analiz etmek
En çok eşleşen bölümleri parafraz etmek
Kaynak gösterimini denetlemek
Gereksiz tekrarları sadeleştirmek
Akademik etik sınırları içinde özgün bir metin oluşturmaktır.
🎓 “Turnitin sadece oran değil, özene karşılık verir.”
Doğru yöntemlerle hazırlandığında, her rapor iyileştirilebilir — önemli olan oran değil, içerik sorumluluğudur.