Akademik yazım sürecinde sadece içerik üretmek yeterli değildir; kullanılan kaynakların doğru şekilde belirtilmesi, çalışmanın etik açıdan güvenilir ve bilimsel olarak geçerli olmasını sağlar. Bu amaçla geliştirilen çeşitli kaynak gösterme stilleri bulunmaktadır. En yaygın üç stil ise: APA, MLA ve Chicago.
Peki, bu üç sistem ne anlama gelir, hangi alanlarda kullanılır ve aralarındaki temel farklar nelerdir? Bu yazıda, akademik kaynak gösterimi konusunda kafa karışıklığını gideriyor; APA nedir, MLA ile farkı nedir, gibi sıkça sorulan sorulara sade ve anlaşılır yanıtlar veriyoruz.
Akademik dürüstlük ilkesinin temel taşıdır
İntihalden korunmak için gereklidir
Okuyucunun bilgiye geri dönmesini sağlar
Benzerlik oranını düşürür ve özgünlük oranını artırır
🔍 Not: Turnitin gibi benzerlik tespit araçları, yalnızca kopyalanan metni değil, kaynak göstermeden yapılan aktarımları da tespit eder. Bu nedenle, kaynak gösterimi yalnızca bir formalite değil, akademik başarının vazgeçilmez bir parçasıdır.
APA (American Psychological Association) stili, özellikle sosyal bilimler, psikoloji, eğitim ve davranış bilimleri alanlarında kullanılan en yaygın akademik kaynak gösterme sistemlerinden biridir. Hem metin içi alıntılar hem de kaynakça düzeni açısından net kurallar içermesiyle bilinir.
Metin içi kaynak gösterimi:
Parantez içinde yazar soyadı ve yayın yılı kullanılır.
Örnek: (Yılmaz, 2022)
Sayfa numarası:
Doğrudan alıntı yapıldığında sayfa numarası mutlaka belirtilmelidir.
Örnek: (Yılmaz, 2022, s. 45)
Kaynakça düzeni:
Kaynaklar soyadına göre alfabetik sıralanır.
Kitap örneği:
Yılmaz, A. (2022). Akademik Yazım Teknikleri. İstanbul: Bilim Yayınevi.
Sayfa numarası eklememek
“ve” yerine “&” sembolünü yanlış kullanmak: (Yılmaz & Demir, 2020)
Tarihsiz kaynaklara “t.y.” eklememek: (Öztürk, t.y.)
Psikoloji
Eğitim
Sosyoloji
İktisat
İşletme
Davranış bilimleri
✅ Not: Üniversitelerin büyük bölümü tez ve ödevlerde APA stilini tercih etmektedir. Özellikle Turnitin sistemine yüklenen metinlerde APA’ya uygun alıntı yapılmaması, benzerlik oranını ciddi şekilde yükseltebilir.
MLA (Modern Language Association) stili, özellikle beşerî bilimler alanlarında — başta dil, edebiyat, kültürel çalışmalar ve sanat tarihi gibi disiplinlerde — yaygın olarak kullanılan bir kaynak gösterme sistemidir. APA’ya göre daha sade bir yapıya sahiptir ve alıntılarda tarih bilgisi zorunlu değildir.
Metin içi kaynak gösterimi:
Parantez içinde yalnızca yazar soyadı ve sayfa numarası yer alır.
Örnek: (Orhan 112)
Tarih belirtilmez:
MLA stilinde metin içi alıntılarda yayın yılı kullanılmaz.
Kaynakça düzeni:
“Works Cited” başlığı altında yer alır ve yazar soyadına göre sıralanır.
Kitap örneği:
Orhan, Ayşe. Edebiyatta Modern Yorumlar. İstanbul: Yazın Yayınları, 2021.
Tarih belirtilmemesi bazı öğrenciler için kafa karıştırıcı olabilir
Sayfa numarası verilmediğinde kaynak eksik görünür
APA ile karıştırılıp “(Yazar, Yıl)” formatı kullanılabilir
Türk Dili ve Edebiyatı
İngiliz/Amerikan Kültürü ve Edebiyatı
Karşılaştırmalı Edebiyat
Sanat Tarihi
Kültürel Çalışmalar
Tiyatro ve Sahne Sanatları
✨ İpucu: Eğer yazınızda metin odaklı analiz yapıyor, roman, şiir veya tiyatro eserlerine atıf veriyorsanız, MLA stili genellikle en uygun tercihtir.
Chicago (The Chicago Manual of Style), hem beşerî bilimler hem de tarih, felsefe ve bazı sosyal bilimler alanlarında kullanılan kapsamlı ve esnek bir akademik kaynak gösterme sistemidir. Chicago stilinin diğer sistemlerden farkı, hem dipnotlu hem de metin içi kaynak gösterimi seçenekleri sunmasıdır.
Chicago stili iki farklı şekilde uygulanabilir:
Dipnot ve Kaynakça Sistemi (Notes and Bibliography):
Sayfa altında dipnotlarla kaynak verilir.
Daha çok tarih ve sanat disiplinlerinde tercih edilir.
Dipnot örneği:
¹Ahmet Demir, Modern Tarih Yazımı (İstanbul: Tarih Yayınları, 2020), 88.
Yazar-Tarih Sistemi (Author-Date):
Metin içinde yazar ve yıl bilgisi parantez içinde verilir.
APA’ya benzer ama düzeni farklıdır.
Örnek: (Demir 2020, 88)
Hangi alt sistemin kullanılacağı, alana ve kuruma göre değişebilir
Dipnot sistemi APA veya MLA’ye alışkın olanlar için başlangıçta karmaşık gelebilir
Metin içi atıf sisteminde yazar-yıl-sayfa uyumu önemlidir
Tarih
Felsefe
Teoloji
Beşerî Bilimler
Sanat Tarihi
Kimi sosyal bilimler
📝 Not: Chicago stili, özellikle ayrıntılı bilgi verme ihtiyacı olan yazılarda ve tarihi belgelerin, arşivlerin veya çoklu kaynakların yer aldığı çalışmalarda tercih edilir.
Akademik kaynak gösterimi, bir çalışmanın yalnızca bilgi yönünden değil; etik ve yapısal bütünlüğü açısından da değerlendirildiği temel bir unsurdur. APA, MLA ve Chicago gibi sistemler; alıntıların düzenli, açık ve doğru biçimde sunulmasını sağlar.
Her kaynak gösterme stili farklı alanlarda kullanılır ve belirli kurallara dayanır:
APA, sosyal bilimlerde net ve pratik bir sistem sunar
MLA, edebiyat ve beşerî bilimlerde sade ama etkili bir yapı önerir
Chicago, hem dipnot hem metin içi seçeneklerle esnek bir yaklaşım sağlar
Akademik yazım sürecinde hangi stilin kullanılacağı; alanın gerekliliklerine, danışmanın taleplerine ve kurumun kılavuzlarına göre değişebilir. Ancak hangi stil seçilirse seçilsin, özgünlük, etik alıntı ve doğru kaynakça oluşturmak, akademik başarının vazgeçilmez yapı taşlarındandır.